امتداد، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: جلسه فرات یکی از جلساتی است که هردو هفته یک‌بار برگزار می‌شود و به‌صورت جدی بر روی شعر آیینی متمرکز است. این یعنی کسانی که در آن شرکت می‌کنند، تنها شعر آیینی می‌خوانند و می‌شنوند. به تازگی جلسه بانوان فرات هم راه‌اندازی شده و بانوان شاعر می‌توانند در جلسه‌ای اختصاصی به نقد و بحث و گفتگو درباره شعر آیینی بپردازند.
سیدمهدی حسینی شاعر آیینی و منتقد ادبی که نزدیک ۱۱ سال است به عنوان کارشناس جلسه ادبی فرات را اداره می‌کند، در گفتگو با امتداد درباره فلسفه راه‌اندازی جلسه فرات، گفت: بعد از اینکه شاعران یکی دو دوره فرصت حضور در محضر مقام معظم رهبری را پیدا کردند و شعر آیینی خواندند، تصمیم گرفتیم جلسه شعر آیینی راه بیندازیم و روی شعر آیینی بیشتر کار کنیم. آن دیدار شرایطی را فراهم کرد که ما دوباره به انواع شاخه‌های شعر آیینی توجه کنیم. مثلا یکی از جمع‌هایی که ایجاد شد، مجمع شاعران اهل بیت (ع) بود که با مدیریت آقای جواد جیدری در تهران راه افتاد. جلسه فرات هم فکر می‌کنم سال ۹۱ بود که راه افتاد. آقایی است که شاعر هم نیست ولی دوست‌دار شعر است، با هزینه شخصی خودش جلسه فرات را راه انداخته است.
وی افزود: جلسه فرات کاملا مردمی است. بعد از اینکه یک‌بار با بچه‌های قم به عنوان مهمان به این جلسه آمدم، نمک‌گیر شدم و خودم منتقد و کارشناس جلسه شدم و ۱۱ سال است این جلسه به صورت دو هفته یک‌بار برگزار می‌شود. خوبی فرات این است که بچه‌های اهل هیئت به فرات می‌آیند. مخاطب ما کسانی هستند که یا شعر را به تازگی شروع کردند، یا شاعر و مداح هستند و یا با مداحان مرتبط هستند و برای آنها نوحه و شعر می‌نویسند. جلسه فرات شرایطی را فراهم کرده که بچه‌هایی که دغدغه دارند در هیئت شعر خوب ارائه شود، به آنجا می‌آیند. شاعران شعرشان را عرضه می‌کنند و ما هم طبق فرمایش آقا، بی‌رحمانه شعرها را نقد می‌کنیم. چون رهبری فرموده‌اند شعرها را بی‌رحمانه نقد کنید.
این‌شاعر درباره جلسات شعر بانوان فرات گفت: به تازگی شاخه خواهران فرات هم راه افتاده است و بانوان شاعر به صورت مجزا به فرات می‌آیند. مشکل جلسه ما برای خانم‌ها این بود که مسیر دور بود و آنها می‌گفتند جلسه را جایی برگزار کنید که بتوانیم خودمان را با مترو برسانیم و موقع برگشت هم به تاریکی نخوریم. به همین خاطر مدتی خانم‌ها در جلسه حضور نداشتند اما حالا محل مناسبی برای جلسه پیدا کرده‌ایم و آن را دوباره راه می‌اندازیم.
اوضاع شعر آیینی را قابل دفاع نمی‌دانم
حسینی در پاسخ به این‌سوال که اوضاع شعر آیینی امروز را چطور ارزیابی می‌کند، گفت: شعر آیینی را مثل گذشته خیلی قابل دفاع نمی‌بینم. یعنی شعر آیینی ما در گذشته خیلی محکم‌تر بود. الآن گستره بیشتری یافته، خلاقانه‌تر از قبل شده، باب‌های تازه‌ای در زبان و بیان باز شده، ولی به نظرم ما الآن با فقر تئوری در حوزه شعر آیینی مواجه هستیم. مثلا یک ذهنیت غلط داریم که می‌گوید شعر غلط و ضعیف، برای هیئت خوب است و اگر شعر قوی باشد، نباید توی هیئت خواند. در حالی که ما داریم شعر آیینی خوب را تئوریزه می‌کنیم و شعر سهل و ممتنع را رواج می‌دهیم. می‌خواهیم کاری کنیم که بچه‌ها در عین ساده‌سرایی با غنای فرهنگی هنری بالا شعر بگویند و زبان شعر هیئت عوض شود. هرچند عنوان «شعر هیأت» به نظر من غلط است؛ منظور ما از شعر هیئت، شعر مناسب اجرا در هیئت است. ما شعر آیینی را دسته‌بندی کرده‌ایم؛ گفتیم یکی کلیات است، یکی در حوزه مذهب است، یکی شعر ولایی مرتبط با ولایت‌الله و ولایت اهل بیت (ع) است که مدح و مرثیه هم در آنجا می‌گیرد، یکی هم شعر مناسب اجرا در هیئت است که این‌نوع شعر با محوریت مخاطب خاص نوشته و اجرا می‌شود. این تقسیم‌بندی است که داریم با بچه‌ها تعریف می‌کنیم.
وی جلسه فرات را اتفاق خوبی در فضای شعر آیینی کشور دانست و گفت: در فرات ما دغدغه قوت و قدرت شعر آیینی را داریم و خدا را شکر این تلاش‌ها نتیجه هم داده است. بعضی از بچه‌ها رویکرد و دیدگاه‌شان درباره شعر عوض شده است و به قول آقای شفیعی یک رستاخیزی در ذهن‌شان شکل گرفته است و نگاه تازه‌ای به شعر آیینی پیدا کرده‌اند. ما کسی را داریم که در این سال‌ها چنان شعرهای عجیب و غریبی می‌سرود که باور نمی‌کنید. اما حالا دیدگاهش عوض شده است و بهترین کارها را در زمینه شعر آیینی و مرثیه می‌نویسد. نمی‌دانم شما کتاب «زخمه» اثر آقای محسن حنیفی را دیده‌اید؟ ایشان به فرات می‌آمد. بعد از آن جلسات بود که دیدگاهش در مرثیه عوض شد. شعرهایی که در مجموعه زخمه آمده فوق‌العاده است و یک سر و گردن از شعرهایی که الآن ارائه می‌شود، بالاتر است. به هرحال اینها خروجی‌های فرات است که بچه‌ها در طول سال‌ها زحمت کشیده‌اند. امیدوارم فرات بیش از اینها اثرگذار باشد.
این‌شاعر آیینی در پایان گفت: در شعر آیینی کارهای زیادی داریم. نه اینکه از جلسات فرات راضی باشم _ چون باید بهتر از اینها باشد _ ولی فکر می‌کنم فرات نسبت به وضع جامعه کمی جلو است. مثلا آقای صرافان به این جلسه می‌آمد، آقای عرب‌خالقی می‌آمد. یعنی قدیمی‌های جلسه خیلی بچه‌های قوی بودند. بچه‌هایی که می‌آیند جدید هستند و نتیجه می‌دهند. همین حالا هم شعر این‌بچه‌ها نسبت به شعری که الآن در هیئت‌ها ارائه می‌شود، بهتر است، ولی باید خیلی بیشتر از اینها کار کنند. کار کنیم تا شعر آیینی را به سطح مناسب و قابل قبولی برسانیم.
