به گزارش امتداد، چهارصد و هشتاد و پنجمین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی دوشنبه ۱۵ بهمن با حضور اعضای پیوسته و وابسته و اعضای هیئت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر، در دوازدهمین سالگرد حسن حبیبی عضو پیوسته و نخستین رئیس فرهنگستان در محل موزه امیرکبیر برگزار شد.
در آغاز این نشست، غلامعلی حداد عادل با نکوداشت یاد و خاطره زنده‌یاد حبیبی عضو پیوسته و نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و قدردانی از هیئت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر و همسر و فرزند حبیبی برای میزبانی نشست شورای فرهنگستان، به خدمات و مسئولیت‌های حبیبی در دوران انقلاب و پس‌از آن و نقش ماندگار او در تأسیس فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد.
وی افزود: آقای حبیبی در همه مسئولیت‌هایی که برعهده گرفت، منشأ اثر بود و پرکاری و دوری از افراط و تفریط و جدال و جنجال، منش و روش او بود و به علت همین روحیه و سجایای خاص بود که توانست از همکاری طیف وسیعی از افراد در طول سی و چهار سال خدمت خود بهره‌مند باشد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: آقای حبیبی از تصویب اساسنامه فرهنگستان و مشارکت در انتخاب اعضای نخست آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی حمایت کرد. تصویب اساسنامه فرهنگستان کاری بود و راه‌اندازی آن کاری دیگر و البته دشوارتر، زیرا پیدا کردن جایی برای استقرار و تأمین امکانات و منابع لازم برای راه‌اندازی فرهنگستان‌ها آسان نبود. او توانست با شور و عشقی وصف‌ناپذیرو پشتکاری ستودنی به فرهنگستان هویت بخشید و جایگاه آن را در کشور تثبیت کرد.
حداد عادل گفت: خدمات حبیبی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی شامل راه‌اندازی کتابخانه مرکزی فرهنگستان، گردآوری گویش‌های ایرانی و توجه زبان و ادب فارسی در شبه‌قاره هند است. همچنین اهتمام او به مسئله واژه‌گزینی و تشکیل گروهی برای این امر در فرهنگستان از نخستین اقدامات ستودنی بود که حبیبی به آن پرداخت. سپس به کار مهم دیگری، یعنی تدوین دستور خط فارسی با مشارکت اعضای پیوسته فرهنگستان و جمعی از صاحب‌نظران پرداخت. حبیبی به فرهنگستان زبان و ادب فارسی عشق می‌ورزید از آن جهت که به ایران و فرهنگ ایران عشق می‌ورزید و زبان و ادب فارسی را آیینه صیقلی این فرهنگ می‌دانست. هرجا نام ایران در میان بود و پای ایران به میان کشیده می‌شد، حبیبی غیرتمندانه و هوشمندانه وظیفه‌ای را برعهده می‌گرفت.
حضور حسن حبیبی به تاسیس فرهنگستان کمک اساسی کرد
در ادمه این نشست، حسن انوری عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با اشاره به پیشینه آشنایی خود با نام و آثار حسن حبیبی، گفت: نخستین‌بار با اسم حبیبی در اوایل دهه پنجاه آشنا شدم. کتابی چاپ شده با عنوان سیر جدالی جامعه‌شناسی یا چیزی قریب به این مضمون که از گورویچ ترجمه شده بود. مترجم آن حبیبی بود. کتاب را که خواندم دیدم خیلی نثر جالبی دارد و مترجم برای برخی از اصطلاحات فرهنگی معادل‌هایی وضع کرده بود که خواننده را به خود جلب می‌کرد. از جمله آن معادل‌ها که در یادم مانده است، یکی فرایازانه بود در برابر «مادحانه» و یکی فرویازانه در مقابل آن به عنوان غیرمادحانه.
حسین معصومی همدانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به تحولات پرشمار سیاسی اجتماعی یکصد سال گذشته در ایران، مسئله مهم این است که در جریان این حوادث اجتماعی، فرهنگ چه سرنوشتی پیدا می‌کند. حضور افرادی مانند حبیبی در بطن تحولات سیاسی توانست که هم به تأسیس فرهنگستان و شکل‌گیری آن کمک اساسی کند و هم آن را از تلاطم‌های سیاسی دور نگه دارد. حبیبی انسانی صاحب‌فضیلت و پرهیزکار به تمام معنی بود که پایی در سیاست داشت و پایی در فرهنگ و چنین افرادی بسیار کمیاب و مغتنم‌اند.
در ادامه این نشست، ژاله آموزگار عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به بیان خاطراتی از دوران تحصیل در فرانسه پرداخت و گفت: حبیبی به ایران عشق می‌ورزید. کاش همه سیاست‌مداران ما مانند حبیبی ایران را دوست داشته باشند. البته دوست داشتن ایران کافی نیست، شناخت ایران کافی است.حبیبی ایران می‌شناخت و به آن علاقه‌مند بود. در کنار فعالیت‌های سیاسی حبیبی، برجسته‌ترین ویژگی او ایران‌دوستی وی بود و اگر توانست منشأ خدماتی باشد به دلیل همین ایران‌دوستی بود. ما پس از حبیبی کمتر سیاست‌مداری داشته‌ایم که عشق به ایران در وجودشان موج بزند و شکوفا باشد. ایرانشناسی با زبان فارسی گره خورده و حبیبی هم به ایران‌شناسی خدمت کرد هم به زبان فارسی و چنان به ایران مهر می‌ورزید که هر بار واژه ایران را بر زبان می‌آورد، اشک در چشمان او حلقه می‌بست. در پاریس، می‌دیدیم حبیبی به اندازه‌ای خوشنام و متواضع بود که حتی مخالفان فکری او هم به وی احترام می‌گذاشتند. شخصاً شاهد بودم او شخصیتی دوست‌داشتنی و روحی سالم داشت که موافقان و مخالفان همه با دیده احترام و محبت می‌نگریستند.
نصرالله پورجوادی عضو پیوسته فرهنگستان نیز با اشاره به نقش حبیبی در تحولات فرهنگی پس از انقلاب، گفت: محور فعالیت‌های حبیبی فرهنگ بود و اگر ایشان در این عرصه نمی‌بود، بی‌گمان فرهنگستان زبان و ادب فارسی راه‌اندازی و مسیر فعالیت آن هموار نمی‌شد.
در ادامه این نشست، فتح‌الله مجتبائی عضو پیوسته و محمدرضا ترکی و محمدرضا نصیری، اعضای وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و حمید میرزاده، عضو هیئت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر نیز به بیان خدمات و تجلیل از جایگاه فرهنگی حسن حبیبی پرداختند. در پایان این نشست، فریده رهیده، همسر حبیبی و عضو هیئت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر از حضور اعضای فرهنگستان و برگزاری نشست شورا به یاد حبیبی تقدیر کرد.
پیش‌از این نشست، اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی از بنیاد فرهنگی امیرکبیر بازدید کردند. این بنیاد در سال ۱۳۷۶ توسط حسن حبیبی تاسیس شده و شامل دو بخش کتابخانه و گنجینه (مجموعه هنرهای سنتی و دستی، مجموعه‌های تمبر، سکه و مدال) است. بخشی از این گنجینه، هدایایی است که زنده‌یاد حسن حبیبی در دوران تصدی معاونت اول ریاست جمهوری از دولت‌مردان کشورهای دیگر دریافت کرده بود.