امتداد- گروه استان‌ها – سکینه اسمی: ۷ بهمن ماه سال جاری رضا رحمانی استاندار آذربایجان غربی با حکم محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری به سمت دبیرکارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه منصوب شد و یک هفته بعد با آغاز رهاسازی آب سد کانی سیب از طرح‌های مهم و اساسی احیای دریاچه ارومیه دولت چهاردهم نشان داد عزم جدی برای احیای این زیست بوم بین المللی را در دستور کار قرار داده است.
دریاچه ارومیه به عنوان یکی از ۵۹ ذخیره گاه‌های بیوسفری کره زمین در شمال ایران اسلامی و در بین دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار گرفته اما سه دهه اخیر، بر اثر کاهش نزولات آسمانی، بهره برداری بی رویه از آب‌های سطحی و زیر زمینی، ساخت سدهای مخزنی، افزایش دمای هوا و تبخیر بیش از حد، با بحران کم آبی رو به رو شده که هر سال این روند تشدید شده است.
در این مدت طرح‌های مختلف برای احیای دریاچه ارومیه در طول فعالیت دولت‌های مختلف برداشته شده هر چند در این بازه‌های زمانی روند دریاچه ارومیه در مقاطعی بهبود نسبی یافته است اما هنوز این تالاب بین المللی برای نجات فاصله معنا داری دارد اما گام اول و اجرایی دولت چهاردهم پس از یک هفته از انتصاب استاندار آذربایجان غربی به عنوان دبیرکارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه نشان می‌دهد دولت چهاردهم عزم جدی برای برداشتن گام‌های عملی در این زمینه دارد هر چند باید منتظر ماند و دید آیا وضعیت دریاچه بهبود می‌یابد یا نه؟
کارشناسان محیط زیست معتقدند نجات دریاچه ارومیه از شرایط بحران، نیازمند یک عزم جدی و همت بلندی است، مسئولان نیز بر این باورند تا مدیران استانی و کشوری به این موضوع به عنوان یک موضوع مهم و استراتژیک توجه نکنند و برنامه‌های تدوین شده عملیاتی نشوند، علاجی برای بحران دریاچه وجود نخواهد داشت.
هم اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۱۴ و حجم آب دریاچه ۱.۲۶ میلیارد مترمکعب است که در مقایسه با سال آبی گذشته ۶ سانتیمتر افزایش دارد. در سال آبی جاری ۲.۱ میلیارد مترمکعب آب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده که از این میزان یک میلیارد و ۸۱ میلیون از سدهای به خصوص سد کانی سیب بوده است.

۴۸۰ میلیون مترمکعب آب در سال به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی می‌شود
استاندار آذربایجان غربی گفت: با هدف احیای دریاچه ارومیه پیش بینی شده است در سال ۴۸۰ میلیون مترمکعب آب مازاد بر نیاز منطقه از طریق سدهای استان به خصوص سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شود.
رضا رحمانی در گفت و گو با امتداد با بیان اینکه با توجه به ساختار جدیدی تحت عنوان ستاد عالی در زمینه احیای دریاچه ارومیه در استان تعریف شده است، گفت: به دلیل اهمیت ساختارها ستاد عالی تعریف کرده‌ایم همه بسیج شده‌اند هر کاری در حوزه احیای دریاچه ارومیه نیاز است، انجام می‌شود.
وی از پژوهشگران و اساتید دانشگاه خواست که با بررسی وضعیت کنونی دریاچه ارومیه و اقدامات علمی انجام شده در سایر مناطق جهان برای احیای دریاچه‌های مشابه، ایده‌ها و نظرات خود را در این خصوص به ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کنند.
رحمانی اظهار کرد: به زودی جلسه‌ای با حضور استانداران آذربایجان شرقی و کردستان برای بررسی آخرین اقدامات سه استان در خصوص کمک به احیای دریاچه ارومیه برگزار خواهد شد تا تصمیم‌های سه استان در این خصوص هماهنگ و همسو شود.
استاندار آذربایجان غربی با اشاره به بسیج امکانات برای احیای دریاچه ارومیه عنوان کرد: با باز شدن دریچه‌های سد کانی سیب پیرانشهر عملیات رهاسازی آب این سد با حجم دبی ۲۰ مترمکعب بر ثانیه به سمت دریاچه ارومیه شروع شده و این روند در صورت بارش‌ها مناسب همچنان ادامه خواهد داشت.
استاندار آذربایجان‌غربی به استفاده از روش‌های نوین احتمالی برای افزایش منابع آبی حوضه دریاچه ارومیه نیز اشاره کرده و افزود: مدیریت عواملی چون میزان تبخیر و لایروبی رودخانه‌ها و انهار در مسیر هدایت آب‌های جاری به سمت دریاچه ارومیه، به صورت جدی در دستور کار دستگاه‌های متولی باشد.
رحمانی همچنین با تاکید بر ارائه اطلاعات صحیح به مردم در خصوص دریاچه ارومیه، اضافه کرد: برنامه‌ها و طرح‌های احیای دریاچه ارومیه به‌صورت ویژه از طریق رسانه‌ها به مردم اطلاع‌رسانی و آموزش داده شود.
وی با تاکید بر گسترش مطالعات علمی برای بررسی راهکارهای جدید احیای دریاچه ارومیه، افزود: با وجود تلاش‌های ارزشمند گذشته، متأسفانه خروجی اقدامات نتیجه قابل‌توجهی برای نجات دریاچه ارومیه نداشته و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهای ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد.

۲.۱ میلیارد مترمکعب آب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: میزان رهاسازی صورت گرفته طی سال آبی گذشته به سمت دریاچه ارومیه، ۲.۵ برابر حجم ابلاغی بوده و میزان آب رهاسازی شده در سال آبی جاری به سمت دریاچه ارومیه را ۲.۱ میلیارد مترمکعب بود که از این میزان یک میلیارد و ۸۱۰ میلیون مترمکعب آب از کانی سیب و سایر سدهای به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده است.
مجید رستگاری در گفت و گو با امتداد با اشاره به کاهش ۳۴ درصدی بارش‌ها در سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته عنوان کرد: این میزان در مقایسه با بلندمدت ۴۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی افزود: میزان بارش‌های سال آبی جاری هنوز به ۹۰ میلی متر نرسیده در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۱۳۵ میلی متر و در متوسط بلندمدت حدود ۱۳۰ میلی متر بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی همچنین از کاهش ۵۹ درصدی کاهش آب معادل برف در سال آبی جاری خبر داد و گفت: در حال حاضر آبخوان‌های استان تحت فشار بوده و وضعیت دریاچه ارومیه نیز پایدار نیست از سویی تأمین آب کشاورزی نیز از اولویت‌های شرکت آب منطقه‌ای است که با تداوم شرایط موجود این امر با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد شد.
رستگاری با اشاره به تأثیر افتتاح تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه در جهت بهبود وضعیت این دریاچه ادامه داد: علاوه بر تأثیر مثبت این تونل، بارش‌های نرمال و فرانرمال، لایروبی انهار و ساماندهی رودخانه‌ها، تغییر الگوی کشت و نوع آبیاری و انتقال آب بین حوزه‌ای از عوامل مؤثر در بهبود وضعیت دریاچه به شمار می‌روند.
وی با اشاره به مجموع اقدامات و پروژه‌های اجرایی توسط شرکت آب منطقه‌ای استان در جهت کمک به احیای دریاچه ارومیه گفت: تشکیل گرو ههای گشت و بازرسی آب‌های زیرزمینی و سطحی، لایروبی انهار و ساماندهی رودخانه‌ها، پر و مسلوب المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز، احداث ایستگاه‌های آنلاین پایش آب‌های سطحی و زیرزمینی، نصب کنتورهای هوشمند، تعدیل ۴۰ درصدی منابع آب تخصیصی از طرح‌های توسعه‌ای در پنج سال و رهاسازی آب بیش از میزان ابلاغی ستاد احیا از سدهای مخزنی از جمله اقدامات و پروژه‌های اجرایی در جهت کمک به احیای دریاچه ارومیه بود.
پارک ملی دریاچه ارومیه با ویژگی‌های خاص خود بعد از دریاچه شور بحر المیت در دنیا به عنوان دومین دریاچه شور و بزرگ در جهان به شمار می‌رود، این دریاچه به عنوان بزرگترین تالاب دائمی با دارا بودن ۱۰۲ جزیره بزرگ و کوچک در استان قابلیت‌های زیادی را در دل خود جای داده است.
از سال آبی ۷۵ – ۷۴ تا کنون رقم‌های ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه ارومیه سیر نزولی پیدا کرده است باید منتظر ماند و دید آیا دولت چهاردهم می‌تواند با گام‌های عملی و اجرایی این تالاب بین المللی را احیا کند یا نه؟